Maxime van der Valk is als arts-onderzoeker in het LUMC betrokken bij de database. Volgens haar wordt er bij het constateren van endeldarmkanker altijd direct onderscheid gemaakt in tumoren met een hoog of laag risico. "Patiënten met een hoog risico tumor, worden voorafgaand aan de operatie behandeld met een combinatie van chemotherapie en bestraling. In ongeveer 20% van de gevallen is het zo dat de tumor weken na de behandeling niet meer zichtbaar is. In dat geval kan de operatie soms achterwege gelaten worden," legt ze uit.
De Watch-and-Wait methode komt oorspronkelijk uit Brazilië en kan worden toegepast als er na de bestraling niets meer van de tumor vindbaar is bij lichamelijk onderzoek, MRI-onderzoek en endoscopie. "Als we bij de controle na de bestraling niets meer zien of voelen, wachten we de situatie af", vertelt Van der Valk. Wel is het volgens haar nodig om frequente controles uit te voeren. "Bij 25% van de mensen die de methode ondergaan komt de tumor in de eerste 2 jaar alsnog terug op dezelfde plek. In dat geval wordt de operatie alsnog uitgevoerd."
Vervelende effecten
In Nederland worden er jaarlijks meer dan 13.000 patiënten met darmkanker gediagnosticeerd. Bij ongeveer een derde van deze patiënten is er sprake van een tumor in de endeldarm. Een operatie voor endeldarmkanker kan heel ingrijpend zijn. Omdat de tumor dichtbij de anus zit, moet er soms een stoma geplaatst worden. Daarnaast kunnen zenuwen in het kleine bekken tijdens een operatie beschadigd raken, wat kan leiden tot problemen bij het plassen en het seksueel presteren. Ook loopt een patiënt bij elke operatie het risico wondinfecties of een blaasontsteking op te lopen. Niet opereren kan daarom veel voordelen hebben.
De Watch-and-Wait methode kan ook grote onzekerheid opleveren voor patiënten. Dit omdat er in de eerste jaren veel controle-onderzoeken nodig zijn. "Er bestaat een kans dat de tumor terug groeit en de operatie alsnog nodig is. Daarom kiezen sommige mensen er toch voor om de operatie direct te ondergaan", aldus Van der Valk.
Watch and Wait Database (IWWD)
De IWWD is een internationale database die is geïnitieerd door vier experts uit de Champalimaud foundation (Portugal), het Angelita and Joaquim Gama Institute (Brazilië), het Antoni van Leeuwenhoek (Amsterdam) en het LUMC (Leiden). Door wereldwijd gegevens van mensen die een Watch-and-wait behandeling hebben ondergaan te verzamelen, kan er meer kennis opgedaan worden om de behandeling voor toekomstige endeldarmkankerpatiënten te verbeteren.
Het Watch-and-Wait beleid wordt in Nederland al toegepast in een aantal gespecialiseerde ziekenhuizen (waaronder het LUMC) onder leiding van Prof. Geerard Beets uit het Antoni van Leeuwenhoek. De gegevens van de mensen die daar toestemming voor geven, worden anoniem verzameld in de IWWD database. Het artikel over de database is terug te lezen op de
Het artikel over de database is terug te lezen op de website van The Lancet.
en
English