Prostaatkankernetwerk voorbeeld zorgpad

Prostaatkanker

Prostaatkanker is de meest voorkomende kanker onder Nederlandse mannen. In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 11.500 mannen prostaatkanker vastgesteld. Vanaf het vijftigste levensjaar neemt het aantal nieuwe prostaatkanker gevallen per leeftijdscategorie geleidelijk toe. Bijna de helft (48%) van alle patiënten is 70 jaar of ouder. Prostaatkanker is dus vooral een ziekte van oudere mannen. Als gevolg van vergrijzing en groei van de bevolking is de verwachting dat het aantal mannen bij wie prostaatkanker wordt geconstateerd in de komende jaren sterk zal toenemen.

Afhankelijk van het stadium is sprake van een “minder” of “meer” ernstige vorm van prostaatkanker.  Het is dus moeilijk om alle prostaatkanker gevallen met elkaar te vergelijken. Veel stadia van prostaatkanker zijn gelukkig goed te genezen.

Vanaf het moment dat bij u de verdenking op prostaatkanker bestaat, doorloopt u een intensief traject met diverse (diagnostische) onderzoeken en behandelingen. Dit traject noemen wij het zorgpad prostaatkanker. De stappen in dit zorgpad zijn zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. U hoeft daardoor niet onnodig vaak naar het ziekenhuis te komen. Ook is de tussentijdse wachttijd hierdoor beperkt. 

Tijdens dit traject bent u onder behandeling van een uroloog. De uroloog vertelt u wat prostaatkanker inhoudt en zet onderzoeken in gang. Hij/zij bespreekt met u ook de uitslagen en de behandelopties.

Doorloop de stappen van het zorgpad

Per stap kunt u lezen wat u te wachten staat en hoe u zich het best kunt voorbereiden.

Verwijzing

Prostaatkanker geeft in het begin meestal geen klachten. Dit maakt het vroegtijdig opsporen lastig. PSA is momenteel de belangrijkste substantie in het bloed om prostaatkanker vast te stellen. Het Prostaat Specifiek Antigeen (PSA) is een eiwit dat normaal in geringe mate in het bloed aanwezig is. Het wordt gevormd in het klierweefsel van de prostaat, zowel in een gezonde als in een zieke prostaat. In een zieke prostaat komt er meestal echter meer PSA vrij uit de prostaat in de bloedbaan. U kunt uw PSA laten bepalen via de huisarts, na uitleg te hebben gekregen over de voor- en nadelen van deze bepaling. Ook bij klachten als slechter plassen, bloed plassen of pijn in de (lage) rug is een PSA bepaling raadzaam. Hoe eerder prostaatkanker wordt ontdekt, hoe beter het kan worden genezen.

Als er wel klachten zijn dan betreft het meestal onderstaande symptomen:

  • Problemen met plassen: pijn (branderig gevoel) bij plassen, moeite met plassen, vaker moeten plassen, bloed in urine/troebele urine.
  • Problemen met stoelgang. Als de kanker dusdanig gegroeid is dat deze tegen de endeldarm gaat drukken kan deze de doorgang van de ontlasting bemoeilijken.
  • Verandering in sperma. De prostaat produceert het grootste gedeelte van het sperma. Bij prostaatkanker kan er bloed in het sperma aangetroffen worden.
  • Pijn ten gevolge van uitzaaiingen in lymfklieren en/of botten.


 Mocht u één of meerdere van deze klachten hebben, raden we u aan om naar uw huisarts te gaan.

Bezoek polikliniek

Tijdens het eerste bezoek krijgt u een gesprek met uw behandelend arts. Deze zal uw (eventuele) klachten inventariseren en aan de hand van deze informatie, uw ziektegeschiedenis en de waarde van het PSA, verdere diagnostiek afspreken.

Studie naar de eventuele aanvullende waarde van MRI-scan

Wij proberen continu onze patiëntenzorg te verbeteren. Daarom participeren wij in diverse studies. Een van deze studies onderzoekt de eventuele aanvullende waarde van een MRI-scan bij het ontdekken van prostaatkanker. Niet iedereen is een geschikte kandidaat om aan deze studie mee te doen omdat aan bepaalde eisen moet worden voldaan. Mogelijk vraagt uw arts u hieraan deel te nemen

Onderzoek

U zult verschillende onderzoeken ondergaan. Een rectaal onderzoek, bloedonderzoek en urinekweek behoren vrijwel altijd tot deze onderzoeken. Naar aanleiding van de uitkomst van deze onderzoeken worden mogelijk andere onderzoeken ingezet. Hierover wordt u door uw behandelend specialist geïnformeerd. Hieronder vindt u meer uitleg over de meest voorkomende initiële onderzoeken.

Diagnose

Doorgaans wordt op basis van een aantal onderzoeken de diagnose prostaatkanker en de uitgebreidheid hiervan vastgesteld:

  • Rectaal onderzoek: Sommige prostaat-tumoren zijn zo klein dat er nog geen afwijkingen te voelen zijn of te zien (op MRI of prostaatecho). Andere zijn al groter waardoor ze wel zijn te voelen en/of te zien of zelfs al door het kapsel van de prostaat heen zijn gegroeid.
  • PSA test (via bloedtest): De hoogte van het PSA kan aanwijzingen geven over de uitgebreidheid van de ziekte. Over het algemeen is het ongunstiger als het PSA hoger is. Echter, sommige mannen met een hoog PSA hebben toch maar weinig kanker, anderzijds kunnen sommige mannen met een laag PSA veel en agressieve kankercellen bij zich dragen.

  • Gleasonscore (via prostaatbiopten): dit vertelt iets over de agressiviteit van de kankercellen. Deze score bestaat uit een optelsom van de twee meest voorkomende kankercellen in de prostaat. Een Gleasonscore van zes of kleiner is doorgaans een weinig agressieve prostaatkanker die trager groeit. Een Gleasonscore zeven is matig agressief en groeit meestal met een gemiddelde snelheid. Een Gleasonscore acht of hoger betekent doorgaans dat het een agressieve en sneller groeiende prostaatkanker betreft.

De uroloog maakt een risico-berekening en afhankelijk van bepaalde criteria wordt wel of geen nader onderzoek gedaan naar uitzaaiingen. Nader onderzoek kan zijn: