Stel dat iemand in de supermarkt staat en niet meer weet wat hij of zij wilde kopen", geeft Joost als voorbeeld. "Heeft hij thuis al niet goed onthouden wat hij nodig had? Is hij het onderweg vergeten? Of was zijn aandacht zo verdeeld dat hij het nooit echt geweten heeft? Traditionele testscores laten zien dat er een bepaalde functiestoornis is, maar de nieuwe methoden kunnen preciezer aanwijzen wáár in het cognitieve proces het fout gaat."
Elke muisklik en reactietijd
In 2021 ontving Joost een KWF Young Investigator Grant om te onderzoeken of computermodellen deze onderliggende processen zichtbaar kunnen maken. "Digitale testen verzamelen enorm veel data – elke muisklik, elke reactietijd. Ik heb wiskundige modellen ontwikkeld die dit soort gedetailleerde data kunnen omzetten in scores op onthouden, vergeten, aandacht verdelen, etc."
Informatie ophalen uit geheugen
Die eerste methoden werkten goed voor groepsvergelijkingen: ze lieten bijvoorbeeld zien dat kankerpatiënten na chemotherapie gemiddeld genomen moeite hebben met specifiek het ophalen van informatie uit het geheugen, niet met het leren ervan. Joost: "Maar een individuele patiënt helpt dat nog niet. Daarvoor moet je kunnen zeggen: bij deze persoon is dit proces verstoord."
Met de nieuwe Vidi-beurs van NWO gaat Joost de bestaande computermodellen uitbreiden zodat kan worden vastgesteld of specifieke cognitieve processen bij een persoon echt verstoord zijn. En voorspellen bij wie een interventie gaat werken.
Gerichtere interventies
De nieuwe methoden worden getest op bestaande datasets van kankerpatiënten, maar zijn toepasbaar op alle aandoeningen waarbij cognitieve stoornissen kunnen optreden. "Als we beter kunnen aanwijzen welke processen verstoord zijn, kunnen psychologen in de toekomst gerichtere interventies aanbieden en preciezer meten of die werken. Dat komt patiënten met kanker, hersenletsel, en andere neurologische aandoeningen ten goede."
