Marleen Kok en Karin de Visser: vijf jaar verder in hun unieke samenwerking tegen borstkanker

We zijn één plus één is drie

Hoe zou je onze samenwerking omschrijven? Die vraag stelden onderzoeker Karin de Visser en arts Marleen Kok vijf jaar geleden aan hun teamleden, toen ze vertelden dat ze de volgende dag door een journalist geïnterviewd zouden worden. “Een van de teamleden omschreef het als: fundamenteel-klinische synergie”, zegt Marleen Kok. “We zijn niet één plus één is twee, maar één plus één is drie. Samen willen we door het juiste wetenschappelijk onderzoek te doen, sneller de klinische praktijk verbeteren. En dit lukt, zo is recent immuuntherapie onderdeel geworden van de standaardbehandeling voor  patiënten met triple negatieve borstkanker, de meest agressieve vorm van borstkanker.” “We merken dat deze samenwerking ook doorwerkt in onze teams. Er is meer interactie tussen onze teams en onze maandelijkse meeting wordt door steeds meer mensen bezocht”, vult Karin aan.

Borstkanker en het afweersysteem

“Onze samenwerking begon jaren geleden toen we erachter kwamen dat wij allebei dezelfde vraag wilden beantwoorden: hoe kunnen we ons afweersysteem gebruiken om borstkanker aan te pakken?” zegt Karin. “We hebben jarenlang bloed van vrouwen met borstkanker geanalyseerd om uit te zoeken wie van hen wel en niet goed reageren op immuuntherapie. Een van onze belangrijkste gezamenlijke ontdekkingen in de afgelopen vijf jaar is dat een bepaald type afweercel – de eosinofiel – een rol speelt bij het aanslaan van immuuntherapie bij borstkanker.” “Patiënten die goed reageerden op immuuntherapie bleken een stijging van dit type afweercel te hebben. Dit verraste ons”, vertelt Marleen. “We vroegen ons af of dit gewoon een gevolg was van de immuuntherapie of juist van essentieel belang voor een goede werking van die therapie. Toen we Karin en haar team erbij betrokken, bleek dat we het in muismodellen voor borstkanker konden bevestigen.” Karin: “Dat was echt een eureka-moment. Het illustreert perfect de kracht van onze samenwerking: klinische observatie en fundamenteel onderzoek die elkaar versterken. Die wisselwerking is zeldzaam en maakt ons werk uniek.”

Nieuwe vragen nieuwe richtingen

De focus van hun gezamenlijke werk is sindsdien verschoven naar het verder ontrafelen van de rol van eosinofielen en de betekenis van lymfeklieren bij immuuntherapie. Daarbij onderzoeken ze of lymfeklieren een bepalende rol spelen in het slagen of falen van immuuntherapie. Ook is ontdekt dat borstkanker de afweer al beïnvloedt in het beenmerg waar de immuuncellen worden aangemaakt. “We willen begrijpen waarom sommige patiënten goed reageren en anderen niet,” legt Karin uit. “Dat kan ons uiteindelijk helpen om behandelingen te verbeteren of nieuwe therapieën te ontwikkelen.” “We delen onze ervaringen ook met collega’s die onderzoek doen naar andere tumortypen”, vertelt Marleen. “Ik deel mijn kamer met collega’s die melanomen en blaaskanker behandelen. We sparren en delen kennis met elkaar en zo komen we ook op nieuwe ideeën.”

Samen nieuwsgierig blijven

Naast de wetenschap speelt ook de menselijke kant een rol. “We delen niet alleen successen, maar ook de frustraties van onderzoek,” zegt Marleen. “Dat helpt om gemotiveerd te blijven.” Karin benadrukt het plezier in samenwerken en de gezamenlijke nieuwsgierigheid: “We durven samen onbekend terrein te verkennen. Dat maakt ons werk elke dag inspirerend.”

Hun boodschap aan jonge onderzoekers is duidelijk: blijf nieuwsgierig, werk samen en durf buiten je eigen vakgebied te kijken. “Juist die kruisbestuiving maakt het verschil voor de patiënt,” besluit Marleen.