Negen onderzoeksgroepen Antoni van Leeuwenhoek aan de slag met KWF-subsidies

KWF Kankerbestrijding heeft gisteren subsidies toegekend aan 9 teams van het Nederlands Kanker Instituut, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek. Met in totaal 4,6 miljoen euro kunnen zij nu onderzoek gaan doen naar onder meer de behandeling van longkanker, borstkanker en hersenkanker. We lichten er drie uit (volledig overzicht staat onderaan).

Chirurg Koen Hartemink en zijn team gaan onderzoeken wat de beste behandeling is voor patiënten met een vroeg stadium van longkanker: bestraling of een operatie. “Er lopen momenteel drie grote internationale patiëntstudies om deze vraag te onderzoeken, maar de resultaten daarvan worden pas over vele jaren verwacht”, zegt hij. Jaarlijks krijgen bijna 14.000 mensen in Nederland longkanker. Bij een deel hiervan bevindt de tumor zich in een vroeg stadium. “In ons project, dat 1,5 jaar duurt, vergelijken we de gegevens van 1880 patiënten die in Nederland reeds zijn geopereerd of bestraald. Dat levert snel de benodigde kennis op om te bepalen welke behandeling voor welke patiënt het beste zal zijn.”  

Immuuntherapie op maat

Een ander project dat nu van start kan, zet een cruciale stap op weg naar immuuntherapie op maat voor borstkankerpatiënten. Een deel van de patiënten met een moeilijk behandelbare vorm van borstkanker (triple negatief) heeft duidelijk baat bij behandeling met immuuntherapie in combinatie met chemotherapie. “Er is echter nauwelijks iets bekend over hoe we deze individuele patiënten goed kunnen identificeren en met welke chemotherapie we de immuuntherapie het beste kunnen combineren”, zegt internist-oncoloog Marleen Kok. “Eerder onderzoek laat zien dat hierbij met name de interactie tussen de borstkankercellen en bepaalde immuuncellen, myeloide cellen, wel eens belangrijk zou kunnen zijn. Met de KWF-subsidie gaan we dit bestuderen in circa 250 patiënten die in Nederland behandeld worden met immuuntherapie en 2 soorten chemotherapie.” 

Nieuwe medicijncombinaties

Ook het onderzoek naar de behandeling van hersenkanker kan een grote stap vooruit maken. Patiënten met een hersentumor worden veelal geconfronteerd met een zeer slechte prognose en weinig uitzicht op genezing. Nieuwe, betere behandelingen zijn dus dringend nodig. Een onderzoeksteam onder leiding van Olaf van Tellingen, Leila Akkari en Mark de Gooijer werkt aan de ontwikkeling van nieuwe behandelingen voor glioblastoom, een kwaadaardige hersentumor die per jaar ongeveer 800 volwassenen in Nederland treft. De Gooijer: “We hebben in het lab nieuwe medicijncombinaties ontdekt die glioblastoomcellen forceren om permanent te stoppen met delen. Nu kunnen we gaan onderzoeken welke medicijncombinaties het effectiefst zijn en de grootste kans maken om ook in patiënten de celdeling permanent te stoppen. ” De onderzoekers verwachten dat dit uiteindelijk zal leiden tot een klinische studie in patiënten.

Mark de Gooijer / Olaf van Tellingen

Overzicht subsidieaanvragen Antoni van Leeuwenhoek die zijn gehonoreerd door KWF

Projectleider Onderzoeksproject Bedrag in euro’s Annemieke Cats Vraag om extra financiële steun voor het Alpe d’Huzes KWF projectnummer NKI 2013 - 6249                  197.800 Olaf van Tellingen Multi-target combinatietherapie (MTCT) gericht tegen PI3K, MAPK en CDK4/6-Rb pathways bij de behandeling van glioblastoom                  660.076 Wouter Scheper Verdere profilering van T-cel respons tegen kanker voor  verbeterde immunotherapie                  604.348 Ivo Schoots PROCES studie: Prostaat Kanket – Uitbreiding van selectiecriteria Oplettend Afwachten met MR-beeldvorming                  503.540 Marleen Kok Verbeterde immuun-‘checkpoint’-blokkade voor patiënten met gevorderde triple negatieve borstkanker                  614.279 Koen Hartemink Een vergelijking van stereotactische ablatieve radiotherapie en minimaal-invasieve lobectomie voor beginstadium niet-kleincellige longkanker                  160.597 Jos Jonkers Functionele validatie van somatische varianten van onbekend belang in klinisch bruikbare kinasen                  556.812 Wim Groen (Kost)effectiviteit van een multimodaal prehabilitatie-programma voor patiënten met spier-invasieve blaaskanker. De ENHANCE gerandomiseerde gecontroleerde klinische studie                  688.355 Titia Sixma Structurele analyse van individuele PRC1 complexen voor het mogelijk maken van selectieve ontwikkeling van medicijnen                  650.867