Grote wetenschappelijke prijs voor immunoloog Ton Schumacher

Immunoloog Ton Schumacher van het Antoni van Leeuwenhoek krijgt de eervolle Louis-Jeantet Prijs voor translationele geneeskunde. Dit is een prestigieuze Zwitserse wetenschapsprijs. Hij deelt de prijs met Jerome Galon van het Institut National de la Santé et de la Recherche Médicale in Parijs. De beide wetenschappers krijgen de prijs voor hun werk waarin ze de rol van het afweersysteem bij de bestrijding van kanker hebben beschreven.

Galon en Schumacher hebben beiden baanbrekende bijdragen geleverd aan een beter begrip hoe ons immuunsysteem kankercellen herkent. De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat ons immuunsysteem in staat is om kankercellen te vernietigen. Maar hoe onderscheidt het menselijk afweersysteem de kankercellen van gewone gezonde cellen en hoe is de interactie tussen de tumor en het afweersysteem in te zetten in de diagnostiek? Dat zijn de twee vragen waar Schumacher en Galon antwoord op proberen te geven.

Nieuwe testsysytemen
Ton Schumacher maakt gebruik van een technologische benadering om de werking van het immuunsysteem bij kankerpatiënten te analyseren. Door middel van de ontwikkeling van nieuwe testsystemen heeft zijn onderzoeksgroep het mogelijk gemaakt om, met een -volgens de jury- ongekende diepte, te omschrijven welke antigenen (een molecuul dat in staat is een reactie van het afweersysteem op te wekken) worden herkend door T-cellen die zich in de tumor bevinden.
Schumacher en zijn collega’s hebben deze technologieën vervolgens ingezet om aan te tonen dat T-cellen bij bijvoorbeeld melanoom en longkanker vaak reageren op nieuw gevormde antigenen (neo-antigenen) die ontstaan als gevolg van DNA mutaties.

Grote waarde
Ook liet zijn werk zien dat immuuntherapie met checkpointremmers, de bekendste vorm van immuuntherapie tegen kanker, het vermogen van het immuunsysteem om deze neo-antigenen te herkennen kan verhogen. Deze ontdekking past bij de observatie dat immuuntherapieën de sterkste activiteit laten zien in kankertypes waarbij relatief veel DNA-schade voorkomt. Het werk van Schumacher is van grote conceptuele waarde omdat het laat zien dat de DNA schade die aan de ene kant leidt tot de ontwikkeling van kanker ook een aangrijpingspunt kan vormen voor het afweersysteem om kanker te onderdrukken. Daarnaast vormt het werk inspiratie voor nieuwe vormen van kankerimmuuntherapie, waarbij het vermogen van het afweersysteem om kankercellen te herkennen zeer selectief gestimuleerd wordt.

Stevinpremie
Zowel Galon als Schumacher hebben eerder talrijke prijzen ontvangen. Schumacher won o.a. in 2020 de Stevinpremie, samen met de Spinozaprijs de belangrijkste wetenschappelijke prijs in Nederland en zowel Schumacher als Galon ontvingen eerder de William B. Coley Award, in respectievelijk 2016 en 2010. De Louis-Jeantet Prijs wordt gehonoreerd met een bedrag van CHF 500.000 (ca 464.000 euro).

De Louis-Jeantet Prijs
De Louis-Jeantet prijzen worden elk jaar uitgereikt aan ervaren Europese onderzoekers. De prijzen zijn niet slechts een erkenning van voltooid werk maar dienen ook om de voortzetting van innovatieve onderzoeksprojecten te stimuleren.
Sinds de oprichting in 1986 hebben 96 wetenschappers de Louis-Jeantet-prijs in ontvangst mogen nemen: 27 uit het Verenigd Koninkrijk, 17 uit Duitsland en Zwitserland; 15 uit Frankrijk; 4 uit Zweden, Italië en Nederland; en 2 uit Oostenrijk, België, Finland en Noorwegen. Onder de 96 prijswinnaars hebben 14 daaropvolgend ook de Nobelprijs voor fysiologie of geneeskunde gewonnen, of de Nobelprijs voor scheikunde.

De Louis-Jeantet foundation
De Louis-Jeantet Foundation werd opgericht in 1982 als nalatenschap van de Franse zakenman Louis-Jeantet, woonachtig in Genève. Het doel van de stichting is om de geneeskunde verder te helpen en de rol en identiteit van het Europees biomedisch onderzoek ten opzichte van de internationale concurrentie te verdedigen. De Foundation, opgericht in Genève, richt zich op het erkennen en stimuleren van medisch onderzoek voor het algemeen belang.