Oratie Gabe Sonke: ‘Onderzoek naar gepast gebruik moet een vast onderdeel worden van de introductie van nieuwe (dure) geneesmiddelen’

Spanningsveld

“Studies naar nieuwe geneesmiddelen worden nu zo opgezet dat medicijnen soms langer dan nodig, soms vaker dan nodig en soms met hogere dosering dan nodig worden gebruikt. En daarbij is er een trend waarbij farmaceutische bedrijven steeds minder gegevens aanleveren om te beoordelen of een medicijn effectief is. In plaats van grotere studies met een controlegroep zijn kleine studies zonder controlegroep en met surrogaat eindpunten steeds gebruikelijker. Dat levert in eerste instantie een tijds- en kostenbesparing op, want je hoeft minder te onderzoeken. Maar het resultaat is dat het onzeker is hoeveel gezondheidswinst nieuwe medicijnen echt geven. Of dat ze überhaupt bijdragen aan langer leven met een betere kwaliteit. En die ontwikkeling is uiteindelijk niet in het belang van patiënten en niet van de maatschappij. Toch gaat het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) dat nieuwe medicijnen beoordeelt in deze trend mee. En als oncologen volgen wij EMA.”

Gepast gebruik

“Ik wil me er met mijn leerstoel voor inzetten dat onderzoek naar gepast gebruik een vast onderdeel wordt van de introductie van nieuwe (dure) geneesmiddelen. In die studies krijgen alle patiënten het nieuwe middel maar vergelijken we het dure gebruik zoals de firma’s het hebben bedacht met het optimale gebruik zoals wij denken dat de opbrengst voor patiënt en maatschappij optimaal is. Het is van belang zo’n studie direct te starten zodra een nieuw medicijn voor een indicatie beschikbaar komt. Het blijkt namelijk heel moeilijk om een bepaalde manier van voorschrijven nog te veranderen als we er eenmaal aan gewend zijn geraakt.”

Met elkaar

“Studies naar gepast gebruik kunnen enorm bijdragen om de kosten aan dure geneesmiddelen te beperken. Dat moeten we met z’n allen willen, dus alle partijen met elkaar. Patiënten, dokters, zorgverzekeraars, zorginstituut, etc. Het vraagt inspanning om dit soort studies te doen, het vraagt lef om buiten de gebaande registratie- en vergoedingspaden te denken en het kost geld. We hebben met de SONIA-studie laten zien dat deze samenwerking mogelijk is. En heel belangrijk dat onderzoek naar gepast gebruik uiteindelijk geen geld kost, maar juist miljoenen euro’s bespaart. Ik wil graag dat de Minister van VWS het mogelijk maakt om deze besparingen via een revolving fund beschikbaar te laten komen voor weer nieuw onderzoek naar gepast gebruik. Dat creëert een enorm vliegwiel.”