Kanker door de ogen van...Jennifer: 'Ik heb geen tijd te verliezen'

Bij Jennifers huis in Elspeet (het mooiste plekje van Nederland') zit een compleet paardenbedrijf met meerdere banen en een stal, waar op dit moment zes wedstrijdpaarden staan. Ze aait een hengst, Velasco di Vitalis, die meteen zijn hoofd tegen haar aandrukt. ‘Apart hè? Ze zijn zo groot, maar zo aanhankelijk.’

Jennifers ouders speelden allebei in het Concertgebouworkest en waren daar van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat druk mee. Muziek was hun leven, ze gingen er volledig voor. Haar oppas laat haar kennis maken met de paardensport, en Jennifer zit er met dezelfde gedrevenheid in. 'Communiceren met paarden geeft me zoveel voldoening. Je moet ze leren begrijpen, en dan ontstaat er een speciale band. Paarden zijn mijn passie, mijn leven, mijn drive en mijn werk.' Ze is de hele dag door met de paarden bezig. 'Ik ga 's ochtends eerst naar de sportschool, dan ontbijt ik, kleed ik me om en begin ik te rijden. Dat gaat aan één stuk door, op verschillende paarden, en 's middags en 's avonds geef ik les."

Knobbeltje

Aan ziek zijn deed Jennifer niet. Daar had ze ook helemaal geen tijd voor. Ze was net lekker op weg in de grand prix, het hoogste niveau in de dressuursport. Haar scores gingen gestaag omhoog. Er stond een belangrijke internationale wedstrijd gepland in februari en ze wilde alles op alles zetten om daar goed voor de dag te komen. Maar toen was daar het knobbeltje, in december 2024. Ze ging langs de huisarts, die stuurde haar naar het Antoni van Leeuwenhoek voor een mammografie en een echo.

In het AVL bleef de radioloog wel erg lang echoën bij de klieren in haar oksel. ‘Daar werd ik onrustig van: het zou toch niet?' Even later krijgt Jennifer te horen dat het er echt niet goed uitziet. 'De uitslagen van de biopten en puncties moesten nog komen, maar op basis van wat ze al konden zien, moest ik rekening houden met het ergste. Het was een schok. Kanker, dat klinkt zó heftig.'

Haar behandelaars van verschillende disciplines denken meteen mee om de verdere onderzoeken en het behandeltraject zo snel mogelijk in te plannen, zodat de impact op Jennifers leven en carrière niet groter zou zijn dan nodig. Alsnog hakt de diagnose erin. Jennifer blijkt triple-negatieve borstkanker te hebben, een vorm die soms erg agressief kan zijn en die snel kan groeien. 'Het is doodeng en intens. Ik wist gewoon niet wat me te wachten stond.’

Wel of geen chemo?

Terwijl Jennifer zich mentaal voorbereidt op een zwaar chemotraject, krijgt ze goed nieuws: ze zou een hoog percentage TIL’s hebben. TIL's, tumor-infiltrerende lymfocyten, zijn afweercellen die in de tumor zitten. Bij een hoog percentage TIL's is chemotherapie mogelijk niet nodig, dan werkt het eigen afweersysteem mee. Het AVL onderzoekt met de OPTImaL-studie of het veilig is om chemotherapie over te slaan zonder dat dit de uitkomst van de ziekte verandert, en of dit de kwaliteit van leven verbetert. Het is een van de 42 klinische onderzoeken naar borstkanker die het AVL op dit moment doet.

Met haar hoge percentage TIL's (60 procent) komt Jennifer in eerste instantie in aanmerking om mee te doen aan de studie. Een enorme opluchting, want tegen chemo ziet ze het meest op. Maar bij een tweede beoordeling blijkt het percentage TIL-cellen toch niet 60, maar 40 procent. En de grens om aan de studie mee te kunnen doen, ligt op 50.

Een moeilijke overweging

Internist en oncoloog Marleen Kok bespreekt drie opties met Jennifer. Optie 1: eerst chemo, kijken hoe de tumor reageert, dan opereren, dan bestralen. Optie 2: eerst opereren, dan chemo, dan bestralen. Optie 3: acht weken immuuntherapie, mits ze daarvoor in aanmerking zou komen, en als de tumor daar goed op reageert, een operatie en bestraling. Jennifer: ‘Maar als de tumor met die immuuntherapie niet volledig zou verdwijnen, zou ik alsnog aan de chemo moeten.' Jennifer kiest voor optie 2: eerst een (borstsparende) operatie. 'Mijn idee was: als ze het weefsel dat ze bij die operatie weghalen onderzoeken, is het percentage TIL-cellen misschien wel weer hoger en dan hoef ik toch niet aan de chemo. Voor mijn gevoel heb ik geen tijd te verliezen in de sport. Ik kan het me niet permitteren om er een half jaar of langer uit te liggen, zeker omdat ik niet meer de jongste ben. Nú kan ik nog wat presteren in de sport, en daar ben ik erg op gebrand. Maar het moet wel een verstandige beslissing blijven natuurlijk. Ik wil niet nu kunnen werken, om over vijf jaar in mijn graf te liggen. Het is een heel moeilijke overweging. Gelukkig helpt mijn arts me daarbij.' Niet alleen het percentage TIL's, ook de maat van de tumor speelt een rol bij de toegevoegde waarde van chemotherapie.

De tumor van Jennifer was 1,1 centimeter, vertelt haar oncoloog. 'Dat is klein. In Nederland adviseren we dan officieel wel chemotherapie. Maar als de tumor onder de 1 centimeter is, zeggen we: geen chemo. In andere landen zijn die richtlijnen weer anders en wordt er ook bij tumoren onder de 1 centimeter vaak chemotherapie gegeven. Hoe ga je daarmee om als patiënt? Dat kan heel moeilijk zijn. We geven vaak chemotherapie om te voorkomen dat de ziekte terugkomt in andere organen. Maar het lijkt erop dat de winst bij tumoren van deze omvang heel beperkt is, of er helemaal niet is. Als ik aan 100 mensen chemo geef, hebben er maximaal 3 of 4 profijt van. Bij een paracetamolletje zou dat niet uitmaken. Maar we hebben het over een behandeling van vijf maanden, met serieuze bijwerkingen.'

Onderga je zo'n behandeling als het waarschijnlijk niet echt nodig is? Die beslissing ligt voor iedereen anders, zegt Marleen Kok. 'De een wil alles op alles zetten, better safe than sorry, de ander wil alleen chemo als dat onvermijdelijk is.'

Zelfkennis en uitvragen

Marleen bespreekt met Jennifer de voors en tegens op korte en lange termijn. Bij hoeveel procent winst wegen de voordelen op tegen de nadelen? Maar ook: hoeveel stress heb je ervan als je niet kiest voor chemotherapie? ‘Als je de rest van je leven elke dag wakker wordt met de gedachte: had ik het maar gedaan, dan moet je het misschien toch doen. Het hangt dus ook af van hoe je in elkaar zit. Dat vraagt best wat zelfkennis van de patiënt, en uitvragen van onze kant. Hoe sta je in het leven? Ik deel mijn kennis en ervaring, maar uiteindelijk beslist de patiënt. Bij onze adviezen proberen we zoveel mogelijk rekening te houden met wensen van patiënten, en met wat voor hen belangrijk is. Voor een topsporter als Jennifer zijn wedstrijdschema's en haar fysieke conditie en belastbaarheid heel belangrijk.'

Hyper van opluchting

Terwijl we elkaar spreken kan Jennifer ieder moment uitsluitsel krijgen over haar percentage TIL's. Twee weken geleden is ze geopereerd. 'Ik zag er als een berg tegenop, maar het is me duizend procent meegevallen. Ik vond alles van tevoren spannend, maar na afloop kwam ik zowat fluitend naar buiten.'

Toen ze bijkwam uit de narcose, stond ze direct weer aan. 'Ik was helemaal hyper van de opluchting en kon niet wachten om weer naar huis te gaan. Twee uur na de operatie stond ik alweer buiten. En vervolgens met gierende banden naar huis zodat ik de paarden zelf nog kon voeren.' Ook het herstel tot nu toe is haar alleszins meegevallen. 'Ik ben meteen doorgegaan alsof er niets was gebeurd en dat ging drie dagen lang prima, maar misschien heb ik toen toch wat te veel hooi op mijn vork genomen. Ik kreeg last van vochtophoping. Paardrijden heb ik nog niet gedaan sinds de operatie; morgen ga ik dat weer voor het eerst doen.'

Een snelcursus loslaten, noemt Jennifer de gebeurtenissen. Ze geeft niet graag de teugels uit handen, nu moet ze wel. 'Mijn hele leven draait om de sport, de paarden komen altijd op één. Ineens moest ik drie dagen in de week naar het ziekenhuis voor controles en onderzoeken. Ik moet accepteren dat ik niet álles kan.'

Mocht chemo toch de verstandigste optie blijken, dan gaat ze ervoor. 'Ik denk dat ik dan nog best kan paardrijden en lesgeven tussendoor. Ik wil gewoon mijn dingen kunnen doen. Maar misschien gaat het me enorm tegenvallen. Het is wel mijn doel om alles wat we hier hebben opgebouwd niet door mijn vingers te laten glippen. Of nou ja, mijn doel is natuurlijk vooral om het te overleven en er zo goed mogelijk doorheen te komen, maar dat spreekt voor zich. Dat gaat gewoon lukken. Ik laat me niet kisten.'