Seksuele gezondheid bij kanker
DEZE PAGINA IS IN BEWERKING
Kanker en de behandeling kunnen invloed hebben op uw seksleven en intimiteit. Het is normaal om veranderingen te merken in uw seksleven. Dit kan soms verdrietig of verwarrend zijn. Na de diagnose denkt u misschien niet meteen aan uw seksleven. Uw gezondheid staat vaak eerst centraal. Maar later, als u weer intiem bent, kunt u merken dat er dingen veranderd zijn. Misschien voelt opwinding anders en lukt vrijen niet meer zoals voorheen. Gevoelens van schaamte of onzekerheid spelen hierbij vaak een rol. Ook uw partner kan hiermee worstelen.

Veranderingen
Lichamelijke veranderingen
Tijdens en na kanker kunt u veranderingen merken in uw seksleven en intimiteit. U kunt zich moe voelen, pijn hebben of merken dat uw lichaam anders reageert. Seks kan daardoor minder prettig zijn. Vrouwen ervaren bijvoorbeeld vaginale droogheid, minder gevoel in borsten en geslachtsdelen, of moeite met opwinding. Bij mannen kunnen erectieproblemen, minder zin in seks of minder gevoel in het lichaam voorkomen.
Sommige behandelingen, zoals chemotherapie, hormoontherapie of bestraling, kunnen uw hormonen veranderen. Dit kan leiden tot klachten bij vrouwen zoals opvliegers, vermoeidheid, stemmingswisselingen, een veranderde menstruatie of vervroegde overgang. Ook mannen kunnen veranderingen ervaren, zoals vermoeidheid, stemmingswisselingen en minder zin in seks, vaak door een lager testosterongehalte.
Seks kan hierdoor anders aanvoelen, maar intimiteit hoeft niet te verdwijnen. Verbondenheid is nog steeds mogelijk, op andere manieren.
Emotionele veranderingen (uw zelfbeeld)
Naast lichamelijke veranderingen kunnen er gevoelens ontstaan die invloed hebben op hoe u naar uzelf kijkt. Door littekens, operaties of problemen met vruchtbaarheid kunt u zich onzeker voelen. U kunt zich bijvoorbeeld minder vrouwelijk of minder mannelijk voelen.
Soms is er schaamte of moeite om het veranderde lichaam te accepteren. Deze gevoelens zijn heel normaal, maar ze kunnen wel zwaar zijn en uw zelfvertrouwen beïnvloeden.
Relationele veranderingen
De relatie met uw partner kan veranderen. Seksualiteit gaat niet alleen over het lichaam, maar ook over emoties en verbondenheid.
Na de diagnose of behandeling moeten u en uw partner soms opnieuw zoeken naar manieren om samen intiem te zijn. Misschien is de behoefte aan seks anders geworden. Gevoelens van verdriet, onzekerheid of angst kunnen meespelen. Het is belangrijk om hierover te praten, zodat u elkaar beter begrijpt en samen ontdekt wat nu werkt in uw relatie.
Omgaan met seksuele problemen
Door uw ziekte of behandeling kan uw seksleven blijvend veranderen. Dat kan moeilijk zijn. Hoe gaat u daarmee om? En wie kan u helpen? Veel mensen denken na de diagnose kanker niet meteen aan seksualiteit. Door emoties en behandeling raakt seks vaak tijdelijk op de achtergrond. Wanneer u weer seksueel contact heeft, kunt u merken dat er dingen veranderd zijn. Intimiteit en opwinding voelen anders. Soms lukt geslachtsgemeenschap niet meer. Schaamte en onzekerheid spelen hierbij vaak een rol.
Het accepteren van deze veranderingen kost tijd. Gevoelens van verdriet of frustratie zijn normaal. Ook uw partner kan hier mee worstelen. Liefde, geduld en openheid helpen. Met de juiste hulp zijn de problemen goed aan te pakken. Ook kunt u nieuwe manieren ontdekken om samen te genieten van intimiteit en elkaar.
Tips
-
Sta open voor verandering. Ziekte verandert uw lichaam en gevoel. Neem de tijd om daaraan te wennen en praat erover met uw partner of iemand die u vertrouwt.
-
Begin klein en geef uzelf tijd. Intimiteit hoeft niet groot te zijn. Een knuffel, hand vasthouden of rustig praten is al een mooie stap. Verandering kost tijd, dus wees geduldig.
-
Leer uw lichaam kennen. Intimiteit begint bij uzelf. Ontdek wat u prettig vindt en vergroot uw lichaamsbewustzijn, bijvoorbeeld met een bodyscan of rustige ademhaling.
-
Luister naar uw verlangen. Sta stil bij wat u graag wilt voelen. Probeer dit in kleine stappen, zoals uzelf aanraken of bewust ademen en voelen wat goed is.
-
Neem tijd voor voorspel. Geef uzelf de ruimte om opgewonden te raken. Begin rustig en vermijd pijn.
-
Praat met uw partner. Vertel wat u voelt en nodig heeft. Vraag ook wat uw partner fijn vindt. Zo ontdekt u samen wat werkt.
-
Ontdek verschillende vormen van intimiteit. Intimiteit is meer dan seks. Knuffelen, zoenen of strelen kunnen ook fijn zijn. Probeer samen wat goed voelt, in een houding die comfortabel is.
-
Kies een goed moment. Intimiteit lukt beter als u zich fit voelt. Plan een rustig moment zonder haast, bijvoorbeeld na een rustpauze.
-
Zorg goed voor uzelf. Beweging, ontspanning en minder stress helpen om meer zin te krijgen. Wandelen, een warm bad of ademhalingsoefeningen kunnen hierbij helpen.
Waar kunt u terecht
U kunt gebruikmaken van de tips die zijn genoemd. Ook kunt u zelf een vraag stellen over seksualiteit en kanker op Kanker.nl Seksualiteit en kanker. Daar geven deskundigen antwoord op uw vragen. Onder hen zijn Ilaniek Zantingh (gz-psycholoog en seksuoloog) en Marijke Wijnsma (medisch maatschappelijk werker en consulent seksuele gezondheid), beiden werkzaam in het AVL.
Op kanker.nl staan De meestgestelde vragen over kanker en seks.

Bent u geen patiënt van het AVL? Dan raden wij aan om contact op te nemen met uw huisarts. Die kan een verwijzing maken naar een behandelaar gericht op seksuele gezondheid.
Meer informatie op het gebied van seksuele gezondheid:
Postcast- en kijktips
-
Seksualiteit na borstkanker
Een openhartige podcastserie over veranderingen in de vrouwelijke seksualiteit na de behandeling van borstkanker.
De herontdekking van haarzelf -
Kan'ker over praten?
Taboekankers zijn zeldzame vormen van kanker die niet heel vaak voorkomen. Veel mensen weten niet wat het is en praten ook niet veel mensen erover.
Podcast van het AVL -
Seksualiteit en kanker
Ilaniek Zantingh, gz-psycholoog en seksuoloog bij het AVL en Josje de Vries, voorlichter bij de kanker.nl infolijn gaan in gesprek over seksualiteit bij kanker en geven tips.
Seksualiteit en kanker | kanker.nl -
2Doc: Privégesprekken
Welke gevolgen heeft kanker voor je seksleven? In Privégesprekken voeren drie koppels openhartige en intieme gesprekken over hun relatie tijdens en na kanker.
2Doc HUMAN.nl -
De bespreekkamer
De Bespreekkamer is een informatieve en indringende podcast over de invloed van kanker op de seksualiteit en ervaring van intimiteit bij jonge mensen.
De Bespreekkamer | Jong, kanker en seksualiteit -
Prostaatkanker
Hier zijn meerdere podcasts te vinden over seksualiteit en intimiteit bij prostaatkanker. Onder andere Melianthe Nicolai, Uroloog in het AVL bespreekt dit onderwerp openhartig.
Prostaatkankerstichting