Voorgevel gevel voorkant avond nacht
123

Olaparib na eerste chemokuur verbetert progressievrije overleving bij eierstokkanker

21 okt. 2018

In de New England Journal of Medicine publiceerde o.a. Gabe Sonke de resultaten van de SOLO-1 studie. Uit deze studie blijkt dat vrouwen met nieuw-gediagnosticeerde eierstokkanker en veranderingen in het BRCA1- of BRCA2-gen, ongeveer drie jaar langer leven zonder dat de ziekte terugkeert, als ze aansluitend aan hun operatie en eerste chemotherapie een aanvullende onderhoudskuur krijgen van het medicijn olaparib, een zogenoemde PARP-remmer.

Aan de SOLO-1 studie deden 391 patiënten mee, van wie 9 in het Antoni van Leeuwenhoek. Het was een gerandomiseerde fase 3 studie.

Vrouwen met eierstokkanker met veranderingen in het BRCA1- of BRCA2-gen blijken ongeveer drie jaar langer te leven zonder dat de ziekte terugkeert, als ze aansluitend aan hun operatie en eerste chemotherapie een aanvullende onderhoudskuur krijgen van het medicijn olaparib, een zogenoemde PARP-remmer.

Dit was de uitkomst van een internationale klinische studie (fase 3) onder 391 patiënten. Twee derde van de patiënten kreeg na hun eerste chemotherapie het medicijn olaparib als onderhoudskuur, en één derde kreeg een placebo. Het gaat om de SOLO-1 studie.

In de New England Journal of Medicine verscheen hierover  een artikel met deze uitkomsten. Het onderzoek was ook een van de highlights op de ESMO-conferentie in München eind oktober, de jaarlijkse bijeenkomst van de European Society for Medical Oncology die eind oktober werd gehouden. Internist-oncoloog Gabe Sonke van het Antoni van Leeuwenhoek maakte deel uit van de stuurgroep van de studie en schreef mee aan het artikel.

Sonke zegt blij verrast te zijn door de uitkomsten. Gevraagd naar het belang van de studie, zegt hij: 'Dat we dit nu weten, leidt tot een betere behandeling en mogelijk betere genezingskans voor vrouwen met eierstokkanker waarbij een BRCA-mutatie betrokken is.'

Eierstokkanker

Eierstokkanker (ovariumcarcinoom) is een kankersoort die vaak laat ontdekt wordt en daardoor moeilijk te genezen is. De eerste stappen van het behandelplan zijn chirurgie en chemotherapie. Dit werkt in veel gevallen, maar de kanker komt toch vaak terug, veelal binnen twee jaar. En dan is eierstokkanker niet meer te genezen.

Olaparib

Recent is het medicijn olaparib toegevoegd aan de behandelingsmogelijkheden van eierstokkanker.  Het is een zogenoemd doelgericht medicijn dat direct aangrijpt op een eiwit in de kankercel. 
Olaparib, ontwikkeld door wetenschappers uit Cambridge, remt in de kankercel de werking van het eiwit PARP. Dat eiwit repareert kapot tumor-DNA, waardoor de tumorcel weer onbelemmerd kan doordelen. Olaparib zorgt ervoor dat PARP die reparatiekans niet krijgt en gaat daarmee tumorgroei tegen. Het medicijn werkt het sterkst bij patiënten met een fout in het BRCA1- en BRCA2-gen, dat is 15-20% van alle patiënten met eierstokkanker. Door een defect in deze genen lopen cellen heel snel mutaties op, hét kenmerk van kankercellen.

Al goedgekeurd voor behandeling in latere stadia

Olaparib (merknaam Lynparza) is zowel in de EU als de VS al eerder goedgekeurd als onderhoudsbehandeling van eierstokkanker die is teruggekeerd of uitgezaaid. Sonke verwacht na de nieuwe resultaten die nu in de New England Journal of Medicine zijn gepubliceerd, dat olaparib ook zal worden goedgekeurd als onderdeel van de initiële behandeling, aanvullend op chirurgie en een eerste chemokuur, om te proberen te voorkomen dat eierstokkanker terugkeert en uitzaait.

Bijwerking

De meest voorkomende bijwerking van olaparib in de SOLO1-studie was bloedarmoede. Daar had 6,5% van de patiënten die het medicijn kregen last van. In de controlegroep die een placebo kreeg kwam dit niet voor.

Verder onderzoek

De SOLO-1 studie is afgesloten. Patiënten worden nog wel gevolgd voor langere-termijn-follow-up gegevens. Maar het onderzoek naar de effecten van olaparib bij eierstokkanker gaat door. In o.a. het Antoni van Leeuwenhoek wordt nu het antwoord op twee vragen gezocht:

  1. We hebben het effect van olaparib nu laten zien voor vrouwen met een BRCA-mutatie. Maar kunnen we dit ook aantonen voor de bredere populatie patiënten met eierstokkanker?
  2. Wat zijn de effecten van olaparib als je het combineert met immuuntherapie? Dit wordt nu onderzocht in de Mediola-studie, een internationale fase I/II studie waaraan diverse Nederlandse centra deelnemen, waaronder het Antoni van Leeuwenhoek.

Ook in het fundamentele onderzoek naar PARP-remmers zijn het afgelopen jaar belangrijke stappen gezet. Onderzoekers van o.a. de AVL-onderzoeksgroep van Jos Jonkers begrijpen bijvoorbeeld steeds beter hoe het komt dat kankercellen resistent worden tegen PARP-remmers. Resistentie tegen dit soort nieuwe-generatiemedicijnen is namelijk een belangrijke volgende hobbel.

De SOLO-1 studie in het kort:

  • Behandeling: 
    Onderhoudstherapie met PARP-remmer (Olaparib) na chemotherapie als onderdeel van een eerstelijnsbehandeling
  • Voor wie: 
    Vrouwen met pas gediagnosticeerde eierstokkanker in een gevorderd stadium met een BRCA1/2-genmutatie die hun operatie en een eerste behandeling met chemotherapie hebben gehad.
  • Soort studie:

Fase 3, gerandomiseerd, dubbelblind, met placebogroep, internationaal (15 landen). In Nederland namen het AVL en het UMC Maastricht deel.

Aantal patiënten:

  • 391, van wie 9 in het Antoni van Leeuwenhoek
  • Sponsor:  AstraZeneca
  • Open of gesloten?  De studie is afgesloten.

Bent u patiënt en denkt u in aanmerking te komen om mee te doen aan een studie? Bespreekt u dit dan met uw behandelend arts.

Links