020 512 9111
  1. Home
  2. Voorbereiding & afspraak
  3. Afdelingen en Centra
  4. Centrum voor Kwaliteit van Leven (ondersteunende zorg)
  5. Thema: Zelfbeeld

Thema: Zelfbeeld --under construction--

Zelfbeeld is een ingewikkeld begrip. Het zegt iets over het uiterlijk en innerlijk. Zelfbeeld is het beeld wat u van uzelf hebt en ontwikkelt zich in uw leven. Kanker en de behandeling ervan kan voor beperkingen zorgen. Op diezelfde manier kan het ook effect hebben op uw zelfbeeld.

U kunt te maken krijgen met lichamelijke, psychische en/of sociale veranderingen die inbreuk maken op de manier waarop u uzelf kent. Veranderingen kunnen zijn dat u moeite hebt met het herkennen en vertrouwen van uw lijf en u het liefst zo snel mogelijk weer de ‘oude’ wilt zijn.

Het leren omgaan met de beperkingen en deze leren accepteren kan veel van u vragen. Uzelf weer leren (her)kennen gaat vaak gepaard met heftige emoties om datgene wat u bent verloren, zoals het verlies van vanzelfsprekendheden/zekerheden. Het nieuwe zelfbeeld kan anders zijn dan het beeld dat u eerst had. Dit hoeft niet te betekenen dat het slechter is, het is alleen niet hetzelfde zelfbeeld als van voor de diagnose en behandeling.

Lichamelijke veranderingen

Een belangrijk deel van het zelfbeeld wordt gevormd door het vanzelfsprekende vertrouwen dat u in uw lichaam heeft en de overtuiging dat allerlei nare dingen u niet zullen overkomen (zie afbeelding 1). Soms kan door een ingrijpende gebeurtenis het zelfbeeld ineens sterk veranderen. Kanker is zo’n gebeurtenis. Zo’n grote verandering doet ineens een heel groot beroep op uw aanpassingsvermogen. Alles voelt minder vanzelfsprekend. Uw lichaam blijkt niet zo te vertrouwen als u dacht, nare dingen kunnen u kennelijk toch overkomen en er is zeker geen sprake van rechtvaardigheid.

Tevens kunnen lichamelijke veranderingen u onzeker maken. Ook de angst voor herhaling/terugkeer van de kanker kan een negatief effect hebben op het vertrouwen in uw lichaam. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn om in de spiegel te kijken of delen van uw lichaam met aandacht te voelen. U wilt weer het gevoel krijgen dat u en uw lichaam één zijn en dat je lichaam weer ‘vertrouwd’ voelt. Daarom is het belangrijk om o.a. zelfvertrouwen op te bouwen in beweging en uw lichaam ‘opnieuw’ te leren kennen (zie tips op pagina? Of op link kunnen klikken op bij tips te komen).

Psychische veranderingen

Vermoeidheid, pijn en veranderingen in uw lichaam kunnen effect hebben op uw identiteit. Ook veranderingen in werk en relaties, seksuele veranderingen en de confrontatie met heftige emoties hebben invloed.

Het proces van ziek zijn bestaat uit verschillende fasen. Eerst is er de diagnose. In deze fase bent u aan het overleven en vinden er veranderingen plaats (zie afbeelding 2). Daarna komt de herstelfase; de fase van verwarring en rouw. Hierin kan er ruimte ontstaan voor emoties en verlies (zie afbeelding 3). Zo kunt u gaan voelen dat u niet meer degene bent wie u voor de ziekte was. Daaruit voort komt de fase van hernieuwde opbouw. Hierin vraagt u zich misschien af wat u nu wilt en kunt. Zo maakt u een nieuwe balans op, waardoor u weer grip kunt krijgen en uw autonomie wordt vergroot. Door dit proces ontstaat er een hernieuwd zelfbeeld (zie afbeelding 4).

De bouwstenen onder uw voeten

  • Afb. 1: Voor de diagnose

  • Afb. 2: Alles verandert

  • Afb. 3: U bent niet meer wie u eerst was

  • Afb. 4: Opbouw hernieuwd zelfbeeld

Herstel zelfbeeld

Herstel is het opmaken van de balans en u kunnen aanpassen aan dat wat veranderd is. Door dit proces aan te gaan, kunt u tot een hernieuwd zelfbeeld komen. Met andere woorden; u voelt zich mentaal en fysiek weer in balans.

Tips van zorgprofessionals van het CKvL 

  • Vergelijk uzelf niet te veel met anderen.
  • Behandel uzelf zoals u ook een naaste zou behandelen; met respect en mildheid.
  • Focus u op de dingen waar u invloed op heeft.
  • Probeer iedere dag terug te kijken op wat er goed is gegaan of waar u trots op bent.
  • Probeer verandering vanuit nieuwsgierigheid te benaderen en te zoeken naar nieuwe mogelijkheden.
  • Geef uzelf de tijd. 
  • Zoek hulp als dat nodig is, bijvoorbeeld bij familie, vrienden of de huisarts.