Wetenschappelijk onderzoek naar vroege opsporing van darmkanker (multitargetFIT)

De inclusies voor de multitargetFIT studie zijn compleet en de studie is nu afgerond.

Introductie

Dit onderzoek vergelijkt de ontlastingstest van het bevolkingsonderzoek met een andere (nieuwe) ontlastingstest. Het doel is om te kijken welke test beter is in het opsporen van darmkanker en een voorstadium daarvan. Met dit onderzoek proberen we het bevolkingsonderzoek verder te verbeteren. Op deze pagina staat informatie over dit wetenschappelijk onderzoek. U beslist zelf of u wel of niet meedoet.

 

Uitleg onderzoek

Wat houdt het wetenschappelijk onderzoek in?

Het doel van het bevolkingsonderzoek darmkanker is om darmkanker te voorkomen of zo vroeg mogelijk te ontdekken. In het bevolkingsonderzoek wordt gezocht naar bloed in de ontlasting. We weten dat (een voorloper van) darmkanker ook ontdekt kan worden door te kijken naar andere eiwitten in de ontlasting. In dit onderzoek kijken we of we hiermee beter (voorlopers van) darmkanker kunnen ontdekken en daarmee darmkanker kunnen voorkomen. 
In dit wetenschappelijk onderzoek vergelijken we twee ontlastingstesten:

  • De huidige ontlastingstest die wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek darmkanker. Deze ontlastingstest onderzoekt of er bloed in de ontlasting aanwezig is.
  • Een andere, nieuwe ontlastingstest, die onderzoekt of er (naast bloed) ook andere eiwitten in de ontlasting aanwezig zijn. Deze eiwitten in de ontlasting kunnen wijzen op darmkanker of een voorstadium daarvan.
Multitargetfit Still

Animatie

Hoe gaat dit onderzoek in zijn werk? Bekijk ook de animatie met uitleg over dit onderzoek.

In het nieuws

Het onderzoek bestaat uit een aantal stappen

Als u meedoet aan het wetenschappelijk onderzoek (stap 1 van de illustratie hieronder) ontvangt u beide ontlastingstesten. U doet deze testen thuis en stuurt ze beide op naar het laboratorium (stap 2). Uw ontlasting wordt dan getest op de aanwezigheid van bloed en/of andere eiwitten. Binnen tien werkdagen krijgt u de uitslag.

Als er bloed en/of andere eiwitten worden gevonden, wordt u, net zoals in het bevolkingsonderzoek darmkanker, doorverwezen voor een vervolgonderzoek (stap 3). Dit vervolgonderzoek bestaat uit een intakegesprek en een kijkonderzoek van de darm in het ziekenhuis (stap 4).

Hieronder worden deze stappen visueel weergegeven:

Wie coördineert het wetenschappelijk onderzoek?

Het wetenschappelijk onderzoek wordt gecoördineerd door het Antoni van Leeuwenhoek, het Amsterdam UMC (locatie AMC) en het Erasmus Medisch Centrum.

De partijen die betrokken zijn bij het bevolkingsonderzoek bieden ondersteuning bij de uitvoering van het wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor kan het wetenschappelijk onderzoek goed uitgevoerd worden en blijft de kwaliteit gewaarborgd.

Daarnaast is CRCbioscreen, een spin-off bedrijf vanuit het AVL, bij de studie betrokken. CRCbioscreen heeft tot doel om de wetenschappelijke resultaten van de studie verder te ontwikkelen tot uiteindelijk een product dat gebruikt kan worden in het bevolkingsonderzoek darmkanker in Nederland en andere landen.

Deelname onderzoek

U beslist zelf of u wel of niet wilt meedoen aan het wetenschappelijk onderzoek.

Het wetenschappelijk onderzoek heeft voor- en nadelen. Hieronder staan de belangrijkste voor- en nadelen van deelname aan het wetenschappelijk onderzoek. U kunt uw deelname altijd stopzetten zonder dat u daarvoor een reden hoeft op te geven.

Wat zijn de voor- en nadelen van deelname?

Voordelen van deelname aan het wetenschappelijk onderzoek:

  • Bij het wetenschappelijk onderzoek wordt er gekeken of er bloed in de ontlasting zit. Ook wordt er gekeken naar andere eiwitten in de ontlasting. Hierdoor is de kans groter dat er poliepen of darmkanker worden gevonden en kunnen worden behandeld.
  • Als u meedoet aan het wetenschappelijk onderzoek, doet u ook de test van het reguliere bevolkingsonderzoek.

Nadelen van deelname aan het wetenschappelijk onderzoek:

  • In het bevolkingsonderzoek darmkanker is de kans op vervolgonderzoek ongeveer vier procent. Bij deelname aan het wetenschappelijk onderzoek is de kans op vervolgonderzoek ongeveer zes procent. Zie ook: ‘Wat kan de uitslag zijn’.
  • Het is nog niet bewezen of de nieuwe ontlastingstest beter is dan de test die op dit moment wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek.

Omdat u naast de nieuwe ontlastingstest ook de huidige test, die wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek darmkanker, uitvoert zijn ook de voor- en nadelen van deelname aan het bevolkingsonderzoek relevant.

Over de voor- en nadelen van deelname aan het bevolkingsonderzoek darmkanker staat een alinea op de website van het RIVM.

Wat zijn de kosten van deelname?

Deelname aan het wetenschappelijk onderzoek (de ontlastingstesten) is gratis. De kosten van het eventuele vervolgonderzoek vallen onder uw zorgverzekering. Het kan zijn dat u die kosten of een deel ervan zelf moet betalen. Bespreek dit met uw zorgverzekeraar als u hierover vragen heeft. Als u alleen op basis van de nieuwe ontlastingstest wordt doorverwezen voor vervolgonderzoek dan vergoeden de onderzoekers de door u gemaakte kosten. In dat geval nemen de onderzoekers na het vervolgonderzoek contact met u op. Het is daarom belangrijk dat u de factuur van uw zorgverzekering bewaart.

Wilt u meedoen aan het wetenschappelijk onderzoek?

Meedoen is eenvoudig. Vul daarvoor het toestemmingsformulier in en onderteken het. U kunt het formulier terugsturen in de retourenvelop.

Na ongeveer vier tot vijf weken ontvangt u twee ontlastingstesten. U doet deze testen thuis en stuurt de testbuisjes daarna op. Binnen tien werkdagen krijgt u de uitslag.

Wanneer kunt u niet deelnemen aan dit wetenschappelijk onderzoek?

  • Als u wordt behandeld voor darmkanker.
  • Als u minder dan vijf jaar geleden een kijkonderzoek in uw darmen heeft gehad.
  • Als u voor uw darmen wordt behandeld in een ziekenhuis.

Deze redenen om niet mee te doen zijn hetzelfde als bij het bevolkingsonderzoek darmkanker. Twijfelt u over meedoen? Bespreek dit met uw huisarts of specialist.

Wilt u tijdens het wetenschappelijk onderzoek uw deelname stopzetten?

U kunt op ieder moment besluiten uw deelname aan het wetenschappelijk onderzoek te stoppen. Als u besluit niet meer mee te doen aan het wetenschappelijk onderzoek, onderzoek, kunt u alsnog meedoen met het reguliere bevolkingsonderzoek darmkanker. U kunt dit doorgeven door te mailen naar multitargetFIT@nki.nl.

Wat kan de uitslag zijn?

U kunt één van de volgende twee uitslagen krijgen:

1. Er is geen vervolgonderzoek nodig

We hebben geen bloed en/of andere eiwitten in uw ontlasting gevonden. Als u over twee jaar nog geen 75 bent, krijgt u weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek darmkanker.

2. Er is vervolgonderzoek nodig

We hebben bloed en/of andere eiwitten in uw ontlasting gevonden. Dit kan te maken hebben met poliepen of darmkanker. Er kunnen ook andere oorzaken zijn. Daarom is vervolgonderzoek nodig in een ziekenhuis bij u in de buurt. Het vervolgonderzoek bestaat uit een gesprek en een kijkonderzoek van de darm. Met het kijkonderzoek wordt onderzocht wat de oorzaak is.

Als u meedoet aan het wetenschappelijk onderzoek is de kans iets groter (6 op de 100) dat u doorverwezen wordt voor vervolgonderzoek. Bij het bevolkingsonderzoek darmkanker wordt namelijk bij 4 op de 100 mensen bloed in de ontlasting gevonden.

Tijdens het vervolgonderzoek is er een kans op complicaties

Elk vervolgonderzoek wordt heel zorgvuldig gedaan. Toch kunnen er complicaties ontstaan, met een heel kleine kans op overlijden. Over de kans op complicaties staat een alinea op de website van het RIVM.

Veelgestelde vragen

Betekent dit onderzoek dat de huidige test die wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek darmkanker niet goed is?

De test die op dit moment wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek darmkanker is goed in staat om darmkanker op te sporen. De afgelopen jaren zijn bij veel deelnemers aan het bevolkingsonderzoek darmkanker voortgeschreden poliepen of darmkanker gevonden. Mogelijk kan de test verder verbeterd worden in het detecteren van voortgeschreden poliepen en daarom zijn we bezig met dit onderzoek.

Hoe werkt de nieuwe ontlastingstest?

De nieuwe ontlastingstest onderzoekt of er naast bloed ook andere eiwitten in de ontlasting aanwezig zijn. Deze eiwitten in de ontlasting kunnen wijzen op darmkanker of een voorstadium daarvan. Door te kijken naar de aanwezigheid van eiwitten in de ontlasting kan een inschatting gemaakt worden van de kans op afwijkingen in de dikke darm. Bij een verhoogde kans op afwijkingen wordt een deelnemer doorverwezen voor een kijkonderzoek van de dikke darm. Omdat de nieuwe ontlastingstest gevoeliger lijkt te zijn voor voortgeschreden poliepen kan de nieuwe ontlastingstest ervoor zorgen dat afwijkingen in de darm worden verwijderd voordat ze uitgroeien tot darmkanker.

Kan ik mij aanmelden voor het wetenschappelijk onderzoek?

De uitnodigingen worden automatisch vanuit de screeningsorganisatie verstuurd. Het aantal mensen dat iedere week wordt uitgenodigd is afhankelijk van de capaciteit in het laboratorium en de deelnamegraad. Daarnaast proberen we mensen uit verschillende leeftijdscategorieën uit te nodigen. Daarom is het helaas niet mogelijk om u aan te melden voor de studie.

Ik moet voor controle of voor klachten een kijkonderzoek van mijn dikke darm ondergaan. Is het mogelijk om deze ontlastingstest te doen in plaats van het kijkonderzoek?

Nee, dit is helaas niet mogelijk. De nieuwe ontlastingstest kan, net als de test die op dit moment wordt gebruikt in het bevolkingsonderzoek darmkanker, een kijkonderzoek van de dikke darm niet vervangen. De testen zijn bedoeld als screeningstest voor een kijkonderzoek. Een ongunstige testuitslag verhoogt namelijk de kans dat er tijdens een kijkonderzoek van de dikke darm een afwijking wordt gevonden.

Ik heb klachten die mogelijk met mijn darmen te maken hebben. Kan ik deze nieuwe test ontvangen?

Heeft u nu klachten die mogelijk te maken hebben met darmkanker? Ga dan eerst naar uw huisarts. De huisarts kan bepalen welk onderzoek voor u het meest geschikt is. Ga altijd naar uw huisarts als u deze klachten heeft. Wacht niet op een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek of het wetenschappelijk onderzoek.

De meest voorkomende klachten die kunnen wijzen op darmkanker zijn:

  • een onverklaarbare en aanhoudende verandering in het ontlastingspatroon zoals verstopping of diarree
  • bloed in de ontlasting

Waar kan ik terecht met vragen?

U kunt contact opnemen met een van de onderzoekers via multitargetFIT@nki.nl.

Hoe lang duurt het tot de nieuwe ontlastingstest beschikbaar is?

Het ontwikkelen van een nieuwe ontlastingstest is een lang proces, omdat een nieuwe test goed onderzocht moet worden. Dit proces bestaat uit verschillende stappen. Deze studie is hierin een cruciale stap. Als deze studie aantoont dat de nieuwe ontlastingstest beter is in het detecteren van darmkanker en voortgeschreden poliepen dan de ontlastingstest die op dit moment in het bevolkingsonderzoek darmkanker gebruikt wordt, dan verhoogt dit de kans dat de nieuwe ontlastingstest in de toekomst in de klinische praktijk gebruikt gaat worden voor darmkanker screening. Dit wetenschappelijk onderzoek is niet de laatste stap in de testontwikkeling. Er zijn nog meer stappen nodig voordat de test op de markt gebracht kan worden. Als de studieresultaten veelbelovend zijn zal het nog een aantal jaar duren voordat de nieuwe ontlastingstest beschikbaar komt.

Er staat in de folder dat ik geld terug kan krijgen wanneer ik alleen op basis van de nieuwe ontlastingstest ben doorverwezen voor vervolgonderzoek. Hoe werkt dit?

Als u alleen op basis van de nieuwe ontlastingstest wordt doorverwezen voor vervolgonderzoek, dan vergoeden de onderzoekers de door u gemaakte kosten. In dat geval nemen de onderzoekers na het vervolgonderzoek contact met u op. Het is belangrijk dat u de factuur van uw zorgverzekering bewaart.

Als ik (op basis van de ontlastigstesten) word doorverwezen voor vervolgonderzoek in het ziekenhuis, naar welk ziekenhuis word ik dan doorverwezen?

Het bevolkingsonderzoek Nederland plant intakes voor vervolgonderzoek automatisch in bij één van de gecertificeerde coloscopiecentra, zoveel mogelijk binnen 40 km en 15 werkdagen. Voor deze studie geldt hetzelfde; het is niet zo dat u voor vervolgonderzoek naar het Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam UMC (locatie AMC) of Erasmus MC moet. Het kan zijn dat u bij een coloscopiecentrum gepland wordt waar u niet heen wilt, of dat de datum en tijd niet goed uitkomen voor u. U kunt de afspraak dan wijzigen bij de infolijn van de screeningsorganisatie of op het cliëntenportaal Mijn Bevolkingsonderzoek (via website bevolkingsonderzoeknederland.nl). De wachttijd tot een eerst mogelijke afspraak verschilt per coloscopiecentrum. In de uitslagbrief geven we hier ook nog informatie over.

Vragen en contact

Heeft u vragen over het wetenschappelijk onderzoek? U kunt ons bellen of mailen.
Wij zijn telefonisch bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur.

Telefoonnummer
U vindt ons telefoonnummer bovenaan de vooraankondigingsbrief.

Emailadres
multitargetFIT@nki.nl

Folders

Hieronder vindt u de brochures van het wetenschappelijk onderzoek die aan potentiële deelnemers verstuurd zijn.

Let op: u kunt zich niet zelf aanmelden.